افسردگی یکی از بیماری هایی است که بشر امروز، بیش از هر زمان دیگری با آن دسته و پنجه نرم می کند. پیشرفت علم و تکنولوژی و تغییر سبک های زندگی هم نتوانسته انسان های بیشماری را راضی کند و عدم تحمل شرایط موجود انها را به سمت افسردگی سوق داده است.
میزان افسردگی از فردی تا فرد دیگر متغیر است. افسردگی اگر در مراحل ابتدایی و خفیف باشد، با کمک جلسات مشاوره و یا قرص هایی که توسط روانپزشک تجویز می شود، قابل درمان خواهد بود. اما ممکن است فرد به درجه ای از این بیماری رسیده باشد که دارو و مشاوره پایخگوی حال او نباشند، در این صورت پزشک درمان با تحریک مغناطیسی مغز را تجویز خواهد نمود.
درمان افسردگی با تحریک مغناطیس مغز، شیوه ای نوین در علم روانپزشکی است و در دنیای پزشکی با نام آر تی ام اس (rTMS) شناخته می شود. این روش کاملا بدون عوارض بوده، زیرا مصرف داروهای شیمیایی را به همراه ندارد.
اما آر تی ام اس چیست و چگونه به درمان افسردگی کمک می کند؟ آیا این روش بدون عوارض است؟ چه مزایا و معایبی دارد؟
شیوه درمانی افسردگی به وسیله تحریک مغناطیسی مغز (آر تی ام اس) چگونه است؟
هنگامی‌که روش‌های درمانی معمول، مانند داروها و مشاوره، در درمان افسردگی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است روش‌های دیگری مانند درمان افسردگی با آر تی ام اس را پیشنهاد دهد. درمان افسردگی توسط rTMS ، یک روش درمان افسردگی بدون دارو، غیرتهاجمی و ایمن به همراه ریسک بسیار پایین، برای درمان افسردگی‌های مقاوم و برخی دیگر از اختلالات روانپزشکی است. از سال ۱۹۸۵، برای درمان افسردگی شدید و مقاوم به درمان، اضطراب، اختلال استرسی پس از حادثه و وسواس فکری – جبری، از این روش استفاده می‌کنند. در این روش درمانی، از پالس‌های مغناطیسی برای هدف قرار دادن مناطق خاصی از مغز استفاده می‌شود.
در طول یک جلسه درمانی آر تی ام اس، یک سیم‌پیچ الکترومغناطیس در روی جمجمه شما و در نزدیکی پیشانی قرار میگیرد. آهنربای قرار داده شده در پیشانی، پالس‌های مغناطیسی را برای تحریک سلول‌های عصبی که در نواحی از مغز، مانند کورتکس پره فرونتال که مسئول کنترل خلق‌وخو و افسردگی هستند، تولید می‌کند. فرایند تولید پالس‌های مغناطیسی دردناک نیست و هدف از این کار، فعال کردن نورون‌های این ناحیه از مغز و بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی است.
اگرچه همچنان علت بهبود علائم افسردگی پس از درمان با آر تی ام اس، به‌خوبی شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد این تحریکات مغناطیسی، بر نحوه عملکرد مغز تأثیر گذاشته و باعث بهبود علائم افسردگی و خلق‌وخوی فرد شوند. محققان همچنان در حال تحقیق و مطالعه، برای پیدا کردن مؤثرترین روش برای درمان افسردگی با آر تی ام اس هستند. مدت زمان و طول دوره درمان افسردگی با تحریک مغناطیسی مغز، در اشخاص مختلف متفاوت است، با این حال، بسیاری از افراد، به جلسات درمانی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه‌ای برای حدود ۵ بار در هفته، نیاز پیدا می‌کنند. مدت‌زمان درمان معمولاً بین ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد. طول دوره درمان با توجه به پاسخ فرد می‌تواند کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان چندین روش درمان افسردگی را بدون موفقیت امتحان کرده‌اید، درمان افسردگی با آر تی ام اس می‌تواند یک گزینه مناسب باشد. پزشک ممکن است برای درمان افسردگی، آر تی ام اس را به تنهایی یا به‌همراه سایر روش‌های درمانی داروها و مشاوره پیشنهاد دهد.
مزایای درمانی rTMS
- تاثیرات درمانی چشمگیر در زمان کم
- کم عارضه ، بدون درد و غیر تهاجمی
- غیر سیستمیک است و چیزی وارد جریان خون نمی‌شود.
- عدم نیاز به بیهوشی (قابل انجام بصورت سرپایی)
- تاثیر درمانی قابل توجه در بیماران مقاوم به درمان های دارویی
- عوارض جانبی داروها مانند افزایش وزن، خواب‌آلودگی، بی‌خوابی، ناراحتی معده یا مشکلات جنسی در این روش ایجاد نخواهد شد.
مکانیسم درمان با rTMS
برای انجام فرایند تحریک مغناطیسی مغز بیمار بر روی صندلی مخصوصی قرار گرفته و کویل دستگاه بر روی منطقه مورد نظر مغز قرار میگیرد.
قبل از شروع پروسه درمان نیز بیمار باید اشیا حساس به جریان مغناطیسی مانند جواهرات و یا کارت های اعتباری را از خود دور کند.
تعداد جلسات درمانی با این روش فرد به فرد متفاوت است و بسته به نوع اختلال و آسیب مدنظر و با تشخیص متخصص مغز و اعصاب تعیین می شود.
چه کسانی می‌تواند تحت درمان rTMS قرار بگیرند؟
rTMS برای هرکسی که علائم خفیف تا شدید افسردگی دارد مناسب است. این درمان به طور گسترده در بیمارانی که دارای افسردگی مقاوم به درمان هستند یا بیمارانی که به داروهای ضدافسردگی مانند پاروکستین، ونلافاکسین یا سیتالوپرام پاسخ نمی‌دهند، استفاده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به اشکال خفیف افسردگی می‌توانند از درمان با آر تی ام اس بهره‌مند شوند.
محدودیت‌های انجام این روش
اگر دچار افسردگی هستید، ممکن است واجد شرایط برای درمان ار تی ام اس باشید. فقط چند مشکل شناخته شده وجود دارد که احتمال موفقیت آنها با این روش کمتر است، این شامل افرادی می‌شود که دچار روان‌پریشی، اسکیزوفرنی یا اختلالات جدی در شخصیت می‌باشند.
پزشکان، درمان آر تی ام اس را برای کسانی که صرع دارند یا باردار هستند توصیه نمی‌کنند.
rTMS یا داروهای ضدافسردگی؟
وقتی این دو را با هم مقایسه می‌کنیم، بیش از 40٪ از بیماران مبتلا به افسردگی، به داروهای ضدافسردگی مانند پاکسیل (پاروکستین)، افکسور (ونلافاکسین)، سیپرامیل (سیتالوپرام)، رمرون (میرتازاپین) یا دوکسپین پاسخ نمی‌دهند. داروهای ضدافسردگی اغلب برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند زیرا تأثیر و نتایج داروهای ضدافسردگی مشخص و شناخته شده است.
دانشمندان می‌دانند که rTMS هنوز یک روش درمانی نسبتاً جدید است، بنابراین آنها مزایای استفاده از rTMS را با داروهای ضدافسردگی معمولی مقایسه می‌کنند و اطلاعات بیشتری را در مورد معیارهایی برای درمان مورد نظر ارائه می‌دهند.
دو نوع اصلی از داروهایی که در حال حاضر برای افسردگی تجویز می‌شوند عبارت‌اند از: داروهای ضدافسردگی تری سایکلیک (TCA) مانند دوکسپین (Doxepin) و بازدارنده‌های باز جذب سروتونین انتخابی (SSRIs) یا بازدارنده‌های باز جذب سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI) مانند پاروکستین، سیتالوپرام و ونلافاکسین. گاهی اوقات از روش ای سی تی (درمان با تشنج برقی- ECT -electroconvulsive therapy) یا الکترو شوک درمانی استفاده می‌شود، اما کاربرد محدودی دارد.
اگرچه درمان با استفاده از تحریک مغناطیسی، روشی نسبتاً ناشناخته است، اما مطالعات گسترده علمی تحت شرایط کنترل شده‌ای در مورد اثرات rTMS انجام شده است. علاوه بر این، درمان rTMS تقریباً هیچ عارضه جانبی ندارد، بنابراین می‌تواند به‌عنوان یک درمان بی خطر و ایمن انجام شود، طبق نتیجه‌گیری که FDA از بررسی‌های خود مشاهده کرده است.
یک درمانگر و پزشک آموزش دیده در این زمینه قادر است که نیازهای فردی بیمار را ارزیابی کند و در مورد بهترین گزینه‌های درمانی برای او تصمیم‌گیری کند، البته در اینجا فهرستی از مزایا و معایب ناشی از داروهای ضدافسردگی و rTMS برای درمان افسردگی ارائه شده است که می‌توانید آنها را مقایسه کنید.
