چندی پیش فیلمی در ارتباط با آلاینده‌های شرکت تامین ماسه و ریخته‌گری شهرستان فیروزکوه در شبکه خبری تهران نیوز و پایگاه‌های خبری شهرستان فیروزکوه منتشر شد، که سبب شد این موضوع به دغدغه برخی مسئولان دلسوز تبدیل شود. در این راستا به سراغ مجتبی بنداد کرمانی، سرپرست شبکه بهداشت و درمان شهرستان فیروزکوه رفت و گفت‌وگویی در این ارتباط با وی داشت که در ادامه ماحصل این گپ و گفت را با هم می‌خوانیم:
به نظر شما مشکل شرکت تامین ماسه و ریخته‌گری فیروزکوه چه چیزی است؟
بنداد کرمانی: زمانی مجوز برای شرکت تامین ماسه و ریخته‌گری داده شد که ظاهراً قبل از انقلاب بود و آن زمان حوزه شهری به این میزان تعریف نشده بود و البته در این زمینه محیط زیست می‌تواند نظر دقیق‌تری دهد، امروز در سال ۹۷ این کارخانه در حاشیه شهر وجود دارد؛ آلاینده این کارخانه هم مشخص و واضح است و گردو غبار آن در برخی روزها با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است و نیاز است در این زمینه کاری صورت گیرد.
از مهر ماه، سال ۹۴ که در فیروزکوه مشغول به کار شدیم مصوباتی مبتنی بر این که کارخانه باید از گستره شهری خارج شود، وجود داشت ولیکن موانع این انتقال مکانی بررسی نشده بود؛ کارخانه‌ای که چندین کارگر دارد و مجوز انجام فعالیت هم دارد، نباید به صورت بخش زائدی در نظر گرفته شود.
وقتی موانع بررسی شد فهمیدیم این انتقال مکانی به یک میزان متراژ زمین و مجوز آب نیاز است؛ این زمان طولانی را می‌طلبید ولی در نهایت انجام شد یعنی در سال ۹۶ این اقدامات را انجام دادیم و به عبارتی توپ از زمین کارگروه سلامت خارج شد.
بنده در جریان هستم که فرمانداری شهرستان هم بیش از همه پیگیر این موضوع است و پیشروتر از واحدهای کارشناسی جلو می‌رود ولیکن به دلایلی تا امروز اقدامی برای انتقال کارخانه انجام نشده است؛ موادی که این کارخانه متصاعد می‌کند موادی است که کل شهر را دربرمی‌گیرد، سیلیسی که داخل این دودها وجود دارد برای ریه آسیب‌زا است و این در فیلمی که منتشر شد قابل مشاهده است.
دوستان باید با نگاه عملیاتی این مسئله را پیگیری کنند؛ شاید محدودیت‌هایی وجود داشته باشد ولیکن باید با شرکت تامین ماسه وارد تعامل شوند و موانع و انتظارات این شرکت را بررسی کنند و انتظارات مردمی هم منتقل شود، قطعاً سلامت کارگران و مدیران این شرکت در درجه اول مورد تهدید است؛ این واقعیت اجتناب‌ناپذیری است که باید این کارخانه به بیرون شهر منتقل شود.
گله ما از این کارخانه هم هست که با وجود این که سود در این مسئله مهم است و هیچ کسی منکر این مسئله نیست، ولیکن وجود این کارخانه در محدوده شهر به سلامت مردم منطقه آسیب می‌زند و من این سوال را مطرح می‌کنم که نسبت به سلامت جامعه دغدغه‌ای ندارند؟ می‌دانم که دغدغه سلامت جامعه را دارند و نسبت به سود، این دغدغه در چه جایگاهی قرار دارد؟ وقتی اسم از آسیب برده می‌شود برخی می‌گویند چند نفر مرده‌اند یا چند نفر سرطان گرفته‌اند؟ این بدیهی است که عوارض به صورت طولانی مدت بروز می‌کند و حتی ممکن است در نسل بعدی خود را نشان دهد.
همانند آلودگی هوای تهران که همه دغدغه دارند و بیان می‌کنند اگرچه کار خاصی انجام نمی‌شود ولی اعتراض می‌کنند و این حق برای مردم و مسئول وجود دارد؛ هر کسی هر کاری می‌تواند باید برای کاهش آلودگی هوای تهران انجام دهد، یکی با بیرون نیاوردن ماشین خود کمک می‌کند و یکی مسئول است و طرح زوج و فرد را عملیاتی می‌کند و یکی مدارس را تعطیل می‌کند و این نشان می‌دهد همه دست به دست هم می‌دهند تا سلامت مردم بیش از این آسیب نبیند؛ کسی که در کارخانه شروع بکار کرده است و وقتی از وجود این آلاینده‌ها مطلع شد باید فکری می‌کرد؛ این گله دوستانه ما است؛ این آلودگی در فضای شهری مشخص و بدیهی است.
ادارات مختلف اعم از محیط زیست در این زمینه مسئول هستند و می‌دانم که پیگیر این مسئله هستند و باید تلاش بیشتری در این زمینه انجام شود و برخی از قوانین دست آنها را بسته است؛ ما هم خود را خارج از گود نمی‌دانیم و ملاحظات را آگاه هستیم؛ این مسئله دو سال و نیم در کارگروه مطرح شده است و به جرات می‌توان گفت ۱۰ مصوبه دارد و به نتایج خوبی رسید و امیدواریم دوستان در کارخانه همتی کنند و این مسئله را حل کنند.
باید توجه داشت کسی که فیروزکوه را برای زندگی انتخاب می‌کند در درجه اول برای هوای سالم این شهرستان است؛ اولین انتظار این است که فیروزکوه هوای سالم داشته باشد.
برای رفع مشکل از سوی شبکه بهداشت و درمان چه اقداماتی صورت گرفته است؟
بنداد کرمانی: شبکه بهداشت و درمان در کارگروه این مسئله را وارد کرده است و تا زمانی که موانع قانونی آن برطرف نشد آن را از دستور کار خارج نکرده است یعنی دو سال و نیم در حدود بیش از ۲۰ کارگروه دائماً این مسئله مطرح و بررسی شد؛ شاید بتوان گفت بیشترین حجم از مصوبات مربوط به این مسئله است؛ با پیگیری‌های کارگروه موانع قانونی برطرف شد؛ ما به این مسئله واقف هستیم و مطالبه این موضوع را داریم.
فیلمی که منتشر شد افشاگرانه نبود بلکه هشداردهنده بود؛ من مثالی بزنم، تابلوهای شاخص آلودگی هوا در چندین منطقه تهران مصداق این فیلمی است که منتشر شد؛ اگر محیط زیست در تهران این تابلوها را نصب می‌کند دست به افشاگری می‌زند و یا اضطراب ایجاد می‌کند و یا باید متهم شود که چه کار اشتباهی انجام می‌دهد؟ اگر کسی هشداری را اعلام می‌کند باید متهم شود یا تشویق شود؟ ما انتظار تشویق نداریم و این وظیفه ما است، اگر ما در زمینه هشدار دادن، چه در قالب رسانه‌ای و چه در قالب اداری، پیش قدم نمی‌شدیم، باید مورد نقد دوستان بودیم یا الان که هشدار دادیم باید مورد نقد قرار گیریم؟ تابلوهای هشدار دهنده آلودگی هوای شهرهای کلان مورد انتقاد است یا اقدام درستی است؟ دوستانی که منتقد هستند، بگویند چه کاری انجام دادند؟ چندین دهه از تاسیس کارخانه گذشته است و بگویند برای انتقال آن چه کاری انجام دادند؟
در کارگروهی که وجود دارد شهرداری، شورای شهر، فرمانداری، محیط زیست و دوستان دیگر حضور دارند؛ شبکه بهداشت در این دو سال موانع قانونی را بررسی و برطرف کرده است، دوستان دیگر چه کرده‌اند؟ ما به این نتیجه رسیدیم که این کارخانه باید منتقل شود و موانع را برطرف کردیم، دوستان دیگر هم نقش و وظیفه‌ای دارند و باید پاسخگو باشند؛ هر کسی گوشه‌ای از کار را بگیرد، یک نفر از کارخانه‌دار خواهش کند، یک نفر درباره مضرات این آلاینده‌ها مطلب بنویسد، کسی فیلمی را به نمایش بگذارد که اثرات آلودگی را نشان می‌دهد؛ این که دنبال تحت فشار قرار دادن کسی باشیم که نسبت به این آلودگی هشدار داده است، کمکی به حل مسئله می‌کند؟
اگر قوانین نقص دارد نماینده شهرستان از طریق مجلس شورای اسلامی پیگیری و قوانین را اصلاح کنند؛ قوانینی که حامی سلامت مردم نباشد به چه درد خواهد خورد؟ اگر دنبال این هستیم که شرکت و کارخانه‌ای حمایت شود تا کارگری کار کند و قوت خانواده خود را تامین کند و اگر تامین قوت برای خانواده‌ای این نتیجه را به همراه داشته باشد که سلامتی تعداد دیگری به خطر افتد، چه فایده‌ای دارد؟
شبکه بهداشت در این زمینه دغدغه داشته است، پیگیری های مکرر هم داشتیم و حتی برخی از دوستان از پیگیری ما خسته شدند و این پیگیری‌ها برای آنها ملال آور شده است؛ کارخانه باید حمایت شود تا به بیرون شهر منتقل شود؛ باید همه مسئولین کمک کنند.
راهکار حل این مسئله و معضل تنها در انتقال کارخانه است؟
بنداد کرمانی: بله؛ هیچ راهکاری در این زمینه غیر از انتقال کارخانه وجود ندارد؛ برنامه‌ریزی‌ها در زمینه انتقال کارخانه هم انجام شده است؛ مکان تعیین شده و مانعی که وجود داشت بحث آب بود و مشکل آب برطرف شد؛ فقط کارخانه باید منتقل شود؛ البته من صحبت‌های کارخانه‌دار را نشنیده‌ام و محیط زیست بهتر می‌تواند توضیح دهد و ممکن است آنها هم موانع و انتظاراتی داشته باشند و این موانع باید توسط مسئولین استان برطرف شود و به هر جهت باید کمک شود چرا که به کارخانه هم مجوز داده شده است و این جزء ضروریات است و باید انجام شود.
باید متذکر شوم در زمینه آلودگی محیط زیست، برای اولین بار کمیته پسماند شهرستان با پیگیری کارگروه سلامت تشکیل شد؛ کمیته باید تشکیل می‌شد و اولین بار از خروجی کارگروه سلامت بیرون آمد؛ کمیته ایمنی آب برای اولین سال ۹۵ تشکیل شد تا ایمنی آب را پیگیری کند؛ برای اولین بار در سال ۹۶ به جامعه ایمن کشور ملحق شدیم؛ در حوزه دانشگاه علوم پزشکی اولین شهرستانی هستیم که به جامعه ایمن ملحق شدیم؛ چه کاری باید برای سلامت جامعه انجام دهیم تا دوستان به دنبال حواشی نباشند؟ شبکه بهداشت ارگانی است که به تنهایی نمی‌تواند سلامت جامعه را تضمین کند؛ باید برای رفع تهدید از تمام ارگان‌ها کمک بگیریم تا مشکلات برطرف شود.
در پایان اگر توضیحی هست بفرمائید.
بنداد کرمانی: چند مشکل در شهرستان نیاز به پیگیری جدی مردم و مسئولین دارد؛ یک مورد همین آلاینده‌های شرکت تامین ماسه است و همه باید کمک کنند شرکت تامین ماسه منتقل شود؛ مسئله زباله‌های این شهرستان به‌ویژه در روستا باید پیگیری شود؛ از سوی شهردار می‌توانم قول دهم که در سال ۹۷ اتفاق خوبی خواهد افتاد چون بحث‌های بودجه‌ای و نقشه‌ای تقریباً حل شده است؛ صنوف آلاینده و مزاحم باید از شهرستان خارج شود و بخشی از این کار انجام شده و امیدواریم اتفاق خوبی رخ دهد.
بحث شبکه فاضلاب شهری است که در حال پیگیری است و شاید این امر به دلیل این که پروژه سنگینی است در سال ۹۷ شدنی نباشد ولی می‌توان یک گام این پروژه را جلو برد؛ نیاز به همراهی و همدلی مسئولین دارد؛ اگر مشکلی وجود دارد، باید بدانیم این مشکل وجود دارد نه این که جلوی دهان فرد را بگیریم؛ با دهان بستن مشکلات حل نخواهد شد.
در پایان؛ کمک کنیم جامعه ایمن در فیروزکوه محقق شود؛ جامعه ایمن جامعه‌ای است که احتمال آسیب، چه تصادفات چه حوادث داخل شهری و چه در حوزه روان، را برای شهروند خود به صفر نزدیک می‌کند؛ کمک کنیم مردم با تهدید کمتری نسبت به سلامت خود زندگی کنند.
