طرح همیاران آب، نسخه‌ای برای خشکسالی

طرح همیاران آب، نسخه‌ای برای خشکسالی

فرسایش خاک یکی از مهم‌ترین مصادیق تخریب سرزمین و بیابان‌زایی است که ناشی از عوامل محیطی و انسانی است و در اثر بهره‌برداری‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، خاک و پوشش گیاهی در طول چند دهه اخیر شدت فرسایش خاک روند صعودی داشته‌است. از سوی دیگر خشکسالی تبعات جدیدی نیز در شرق کشور به جای گذاشته که در سال‌های اخیر بخوبی خود را نمایان کرده‌ و از سویی کم آبی بحرانی است که اقتصاد منطقه را در بخش صنعت تحت تأثیر خود قرار داده‌است.خشکسالی‌های اخیر و افزایش شدت فرسایش بادی به دلیل فقدان پوشش گیاهی در مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی، موجب ایجاد بحران شدید برای تعدادی از روستاها، اراضی زراعی و باغی، قنوات و به طور کلی بخش کشاورزی این استان در نقاطی چون نرماشیر بم، تکاب شهداد، جازموریان، حومه شهر کرمان، رفسنجان و غیره شده است. تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان به منبع تولید ریزگردهای جنوب‌شرق مبدل شده‌است که ۲۵درصد تولید ریزگردهای کشور در اثر خشکی همین تالاب است، در این راستا این موضوع به طور ویژه در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفته و تاکنون جلسات متعددی برای تشکیل کارگروه ریزگردها در سطح ملی برگزار شده‌است.روند نگران‌کننده مهاجرت به شهر و تبدیل نیروی مولد به مصرف‌کننده و بروز مشکلات پیچیده اقتصادی و اجتماعی تنها گوشه‌ای از معضلات پدیده بیابان‌زایی در سطح استان کرمان است.وجود خاک حاصلخیز و منابع غنی سفره‌های آب زیرزمینی در مناطق بیابانی استان کرمان بویژه در دشت‌های نرماشیر، بم، جازموریان و کهنوج، قابلیت‌های خاص و منحصر به فردی در راستای توسعه کشاورزی و ایجاد اشتغال مولد این مناطق داشته‌است. مشکل کم‌آبی در کرمان به چالشی تأثیر‌گذار در کرمان تبدیل شده و پدیده‌های ثانویه‌ای مانند بیکاری، مهاجرت و حاشیه‌نشینی را به دنبال داشته‌است.کم‌آبی چالش اصلی کشاورزی در جنوب کرمان است. در اکثر دشت‌های جنوب کرمان سطح آب کاهش یافته‌ و ادامه این روند ما را در مسیری قرار داده‌است که باید مدیریت مصرف آب را در آن نهایی کنیم. از جمله راهکارهای مدیریتی در تطابق با وقوع پدیده خشکسالی مدیریت منابع آبی برای تأمین نیازهای بشر و کاهش خسارات ناشی از برداشت‌های بی‌رویه است که این موضوع پیچیده با افزایش جمعیت و میزان تقاضا در سال‌های آینده مشکل‌تر نیز خواهد شد. اجرای سیستم‌های آبیاری پیشرفته یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توان انجام داد و در کنار آن کشت جایگزین و تغییر الگوی کشت مهم است. انتقال آب از حوزه‌های دیگر به کرمان مهم‌ترین راه‌حل مشکل کمبود آب در استان است که با اجرای این طرح در بلندمدت کرمان از خطر بی‌آبی نجات خواهد یافت.طرح همیاران آب تأثیر مثبت بر مدیریت منابع آب دارد چنانچه این طرح وحدت و همدلی خاصی را بین دستگاه‌های استان ایجاد کرد و خوشبختانه نتایج بسیار ارزنده‌ای در برداشته‌است؛ به‌طور مثال خاموشی پمپ‌های آب به‌صورت داوطلبانه در سطح استان اجرا شده که این اقدام برای نخستین بار در کشور انجام می‌شود. تغییر و اصلاح الگوی کشت و تولید محصولات اقتصادی، خاموشی پمپ‌ها و صرفه‌جویی در مصرف آب از اهداف طرح همیاران آب است.میزان صرفه‌جویی از یک بند طرح همیاران آب در سال 93 از خاموشی پمپ‌های آب حدود 250میلیون مترمکعب آب ذخیره شد و در سال 94 این میزان به 244.5 میلیون مترمکعب رسیده‌است. اگر طرح همیاران آب با همکاری مردم و دستگاه‌های اجرایی به‌صورت کامل در استان عملیاتی شود و همه به آن پایبند باشند، قطعاً اثرات خشکسالی را می‌توان کمرنگ‌تر کرد.

درباره نویسنده

هنوز دیدگاهی وارد نشده است.

نظر دهید

*